Budynek o zerowym zużyciu energii (ZEB) to ekologiczna koncepcja architektoniczna, która przyczynia się do ochrony środowiska poprzez minimalizowanie zużycia energii w budynku i wykorzystanie energii odnawialnej.
Pomimo wzrostu kosztów budowy, zastosowanie budynków ZEB rośnie w kraju i za granicą ze względu na korzyści płynące z oszczędności energii i redukcji emisji dwutlenku węgla. Celem jest osiągnięcie zerowego zużycia energii we wszystkich nowo budowanych obiektach do 2030 roku.
Konieczne jest dalsze rozwijanie technologii ZEB, kształcenie wyspecjalizowanych kadr oraz podnoszenie świadomości społecznej, aby zapewnić zrównoważony rozwój miast w przyszłości.
W dzisiejszych czasach, gdy kwestie środowiskowe nabierają coraz większego znaczenia, w dziedzinie architektury podejmowane są rozmaite starania na rzecz zrównoważonego rozwoju. Wśród nich „budynek o zerowym zużyciu energii (ZEB: Net Zero Energy Building)” przyciąga uwagę jako koncepcja minimalizująca zużycie energii w budynkach poprzez oszczędność energii i ekologiczne projektowanie.
Budynek o zerowym zużyciu energii to obiekt, w którym wykorzystuje się rozwiązania architektoniczne i technologie oszczędzania energii w celu zminimalizowania zużycia energii, a następnie wykorzystuje się odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna czy geotermalna, do produkcji energii uzupełniającej, aby roczne zużycie energii w budynku było faktycznie bliskie zeru. W porównaniu do tradycyjnych budynków, charakteryzuje się znacznie niższym zużyciem energii i znacznie mniejszą emisją gazów cieplarnianych, co stanowi znaczną korzyść dla ochrony środowiska.
Kluczowymi elementami budynków o zerowym zużyciu energii są oszczędność energii i wykorzystanie energii odnawialnej. Po pierwsze, zwiększa się wydajność izolacji ścian zewnętrznych oraz uszczelnia okna i drzwi, aby zminimalizować straty energii wewnątrz budynku. Po drugie, stosuje się energooszczędne oświetlenie LED i urządzenia, aby ograniczyć zużycie energii elektrycznej w budynku. Po trzecie, energia potrzebna w budynku jest produkowana z odnawialnych źródeł energii, takich jak systemy fotowoltaiczne i pompy ciepła geotermalne. I wreszcie, wdraża się systemy zarządzania energią w budynku (BEMS), aby monitorować zużycie energii i zarządzać nim w sposób efektywny.
Budynki o zerowym zużyciu energii, choć początkowo wiążą się z nieco wyższymi kosztami budowy w porównaniu do tradycyjnych budynków, to w perspektywie długoterminowej przynoszą znaczące korzyści, takie jak oszczędność energii i redukcja emisji dwutlenku węgla, co sprawia, że ich zastosowanie w kraju i na świecie stale rośnie. W Polsce również dąży się do osiągnięcia celu, jakim jest wdrożenie budynków o zerowym zużyciu energii na poziomie średnim dla wszystkich nowo budowanych budynków do 2030 roku.
Jednakże implementacja budynków o zerowym zużyciu energii wciąż wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Po pierwsze, konieczne jest dalsze rozwijanie i upowszechnianie technologii związanych z budynkami o zerowym zużyciu energii, takich jak materiały izolacyjne o wysokiej wydajności, okna i systemy fotowoltaiczne. Po drugie, należy kształcić projektantów i wykonawców budynków o zerowym zużyciu energii. Po trzecie, konieczne jest dalsze aktywizowanie systemu certyfikacji budynków o zerowym zużyciu energii oraz zmiana świadomości inwestorów i użytkowników budynków.
Znaczenie budynków o zerowym zużyciu energii jako elementu zrównoważonego budownictwa stale rośnie. Koncepcja budynków o zerowym zużyciu energii to nie tylko oszczędność energii, ale także zmiana paradygmatu w całej branży budowlanej. Należy uwzględniać ochronę środowiska i zrównoważony rozwój na każdym etapie, od projektowania i budowy, przez eksploatację, aż po demontaż. Władze, firmy budowlane i instytucje badawcze powinny współpracować ze sobą, aby rozwijać technologie budynków o zerowym zużyciu energii i wspierać ich upowszechnianie. Dzięki temu będziemy mogli stworzyć zrównoważone miasta przyszłości, w których oszczędzamy energię i dbamy o środowisko.