G7 Zirvesi'nde Rusya'nın dondurulmuş varlıklarının çözülmesi yoluyla Ukrayna'nın yeniden inşası için destek sağlama planları görüşüldü, ancak bu konudaki somut uygulama planları konusunda bir anlaşmaya varılamadı.
AB, Rusya varlıklarının gelirlerinin kullanımı konusunda bir öneri sundu ve ABD, dondurulmuş varlıklar karşılığında tahvil ihraç ederek Ukrayna'ya destek sağlamak için fon sağlamaya çalıştı.
G7'nin Haziran zirvesinde Ukrayna'ya destek sağlama planlarını görüşmeye devam etmesi ve AB önerisi veya AB ile ABD'nin uzlaşma önerisi yoluyla Ukrayna'nın yeniden inşası için destek sağlaması bekleniyor.
23-25 Mayıs 2024 tarihleri arasında İtalya'nın Stresa kentinde düzenlenen G7 Zirvesi'nde, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaliyle ilgili Rus varlıklarının dondurulmasının kaldırılması konusunda yoğun tartışmalar yaşandı. G7 üye ülkeleri, dondurulan Rus varlıklarını serbest bırakarak Ukrayna'nın yeniden inşasında kullanma yollarını aradılar ancak somut uygulama yöntemleri konusunda anlaşmaya varamadılar.
Avrupa Birliği (AB), toplantıdan hemen önce kendi başına bir çözüm önerisi hazırladı. AB üye ülkelerinde dondurulan Rus varlıklarının toplam dondurulmuş varlıkların üçte ikisini oluşturduğu bir ortamda, AB, dondurulmuş varlıkların kendisini kullanmak yerine sadece getirisini kullanma politikası belirledi. Bununla, yılda yaklaşık 3 milyar avro (yaklaşık 500 milyar TL) gelir elde edilebileceği tahmin ediliyor.
Ancak Rusya'nın işgali nedeniyle Ukrayna'nın uğradığı zararların giderilmesi için önümüzdeki 10 yılda 486 milyar dolar (yaklaşık 62 trilyon TL) gerekeceği tahmin ediliyor ve dondurulmuş varlıkların getirisi bunun için son derece yetersiz kalıyor.
Bu konuda ABD, dondurulmuş varlıkların gelecekteki faizlerini teminat göstererek tahvil ihraç etme veya borçlanma yolunu önerdi. Batı tarafından dondurulan Rus varlıklarının toplam büyüklüğü 300 milyar dolar (yaklaşık 380 trilyon TL) civarında olduğundan, bu yöntem uygulanırsa Ukrayna'ya sağlanan fonların 50 milyar dolara kadar artması mümkün olabilir.
Ancak bu planı uygulamaya koymak için Rus varlıklarını oldukça uzun bir süre dondurmak gerekiyor ve bu durum, mülkiyet hakkının elde edilmesi gibi yönlerden uluslararası hukuka aykırı olma riski doğuruyor. Ayrıca, bazı ülkelerin döviz rezervlerinde azalmaya yol açarak uluslararası sermaye hareketlerine de olumsuz etki edebilir.
G7 Ortak Bildirgesi'nde, AB'nin kararına hoş geldin denirken, Haziran ayında yapılacak G7 Zirvesi'nde Ukrayna'ya destek seçeneklerinin sunulabilmesi için görüşmelere devam edilmesine karar verildi. Sonuç olarak, AB önerisinin temel oluşturması veya AB ve ABD önerilerinin bir uzlaşma metniyle birleştirilmesi bekleniyor. Her durumda, Japonya'nın dondurduğu Rus varlıklarının büyüklüğü çok fazla olmadığı için bu tartışmalarda Japonya'nın rolünün sınırlı kalması öngörülüyor.
Öte yandan, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiği sırada aşırı ekonomik yaptırımlarla karşı karşıya kalmasıyla güçlü bir varlık dondurma önlemi uygulandı. Japonya hükümetine göre, Rusya Merkez Bankası'nın Japonya'da elinde bulundurduğu yaklaşık 3,8 trilyon Yen değerindeki (yaklaşık 3 trilyon 800 milyar TL) Japon Yeni varlığı dondurulmuş durumda.
Dondurulan varlıklar, Rusya Merkez Bankası'nın serbestçe elden çıkarmasını engelliyor ve piyasada kullanılamaz veya çekilemez hale geldi. Bu, uluslararası toplumun ekonomik yaptırım uygulamasıdır ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmek için gerekli fonları sağlamasını engellemeyi amaçlamaktadır.
Yaptırımlar nedeniyle Rus rublesinin değeri büyük ölçüde düştüğünde, Rusya Merkez Bankası, rubleyi korumak için faiz oranını %9,5'ten %20'ye kadar büyük ölçüde artırdı. Ayrıca, ihracat yapan şirketlerin dövizlerini satmalarını zorunlu kılmak gibi sert önlemler alıyor ancak uzmanlar yaptırımların etkisinin oldukça büyük olduğuna inanıyor.
Ekonomik yaptırımlar nedeniyle Rusya ekonomisi büyük bir darbe alırken, Ukrayna'nın yeniden inşası için uluslararası toplumun desteğinin de sürmesi bekleniyor. Ukrayna'nın yeniden inşası, sadece yıkılan binaların ve altyapının onarımı değil, aynı zamanda yeşil enerjiye geçiş, dijital dönüşüm, kapsayıcı ekonomi oluşturma gibi geleceğe yönelik uzun vadeli yatırımlar açısından da ele alınması gereken bir konu.
Bu G7 Zirvesi'nde Ukrayna'nın yeniden inşası için destek planları yeterince oluşturulamasa da, uluslararası toplumun güçlerini birleştirerek çözüm yolları aramaya devam etmesi bekleniyor. Rusya'nın anormal işgaline son vererek, barışçıl bir dünya yaratmak için sağlam bir temel oluşturulacaktır.