20 Mayıs'ta, Çin, Tayvan'ın yeni başkanı olarak Tsai Ing-wen göreve başladıktan hemen sonra, Tayvan'ı kuşatan bir askeri tatbikat gerçekleştirdi. Bu yazıda, artan gerilimlerin yaşandığı Çin-Tayvan ilişkisini, Tsai'nin göreve başlama konuşması ve Çin'in tepkisi ekseninde analiz etmek istiyoruz.

Tsai'nin göreve başlama konuşması genel olarak beklentiler dahilindeydi ancak onun "bağımsızlık eğilimi" açıkça görülebiliyordu. Tsai elbette, Tsai Ing-wen yönetiminin temel politikalarını devralarak konuşmasında "Tayvan bağımsızlığı" gibi dört sözcüğü kullanmadı. Bu, Çin'e karşı en azından bir saygı gösterisiydi ve güç kullanımına gerekçe sağlamamak adına gösterilen bir dikkatli tutumdu.

Ancak konuşmasında "Tayvan" sözcüğü tam 77 kez geçerken, Tayvan'ın resmi "ülke adı" olan "Çin Cumhuriyeti" 9 kez ve "Çin Cumhuriyeti Tayvanı" yalnızca 3 kez geçti. "Çin Cumhuriyeti bir felakettir" (kendi açıklamasına göre "Çin Cumhuriyeti Anayasası bir felakettir" diye bir sözlü hata yapmış) şeklinde bir açıklama yapan ve "bağımsızlık eğiliminde" olan Tsai için "Tayvan" sözcüğünü ne kadar çok kullanılırsa o kadar iyi, "Çin Cumhuriyeti" sözcüğünü ne kadar az kullanılırsa o kadar iyi olur.

Elbette şu anda Tayvan cumhurbaşkanının yönettiği topraklar, 1912'deki Xinhai Devrimi'nden sonra kurulmuş olan "Çin Cumhuriyeti"nin orijinal yönetim bölgesi olan Çin anakarasını içermiyor ve Tayvan adası, Penghu Adaları, Kinmen Adası ve Matsu Adaları ile sınırlı. Bu nedenle, Kuomintang'ın eski cumhurbaşkanı Ma Ying-jeou, 2008 ve 2012'deki göreve başlama konuşmalarında "Tayvan"ı "Çin Cumhuriyeti"nden daha sık kullandı ve 2012 ve 2016'daki göreve başlama konuşmalarında da aynı durum geçerliydi.

Ancak Tsai, Ma ve Lai'nin kullandığı terimler arasında belirleyici bir fark var. Bu fark, Çin (burada "Çin" genellikle Japonların kullandığı, Tayvan'ı içermeyen Çin anakarası yani Çin Halk Cumhuriyeti'ni ifade eder) ile ilişkilerine dair. Tsai, iki göreve başlama konuşmasında da "Çin" sözcüğünü kullanmadı ve Çin ile Tayvan arasındaki ilişkilere ilişkin olarak "Çin-Tayvan" yerine "iki taraf" (Tayvan Boğazı'nın iki yakasını ifade eder) sözcüğünü kullandı ve "Çin-Tayvan ilişkisi" ifadesini "iki taraf arasındaki ilişki" olarak kullandı. Ayrıca, Ma Ying-jeou, "Çin" için "anakara" terimini kullanırken "Çin-Tayvan" için "iki taraf" terimini kullandı.

Ancak Tsai, "Çin" için Japonların kullandığı şekilde "Çin" sözcüğünü kullandı. Bu, Çin Komünist Partisi yönetimi için affedilmez bir hareketti. Çin için Tayvan, Çin Komünist Partisi'nin yönetmediği ancak "Çin'in bir parçası" olan bir yerdir. Tsai, Çin Halk Cumhuriyeti'ni "Çin" olarak adlandırdığında, Çin bunu "Çin Halk Cumhuriyeti = Çin ve Tayvan Çin'in bir parçasıdır" şeklinde bir beyan olarak değerlendirebilir.