Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) đã thông báo vào ngày 25 tháng 6 năm 2024 rằng họ đã cấp lệnh bắt giữ đối với cựu Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov vì tội phạm chiến tranh liên quan đến cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã bày tỏ sự hoan nghênh và hy vọng đối với thông tin này, tuy nhiên, việc thực thi lệnh bắt giữ này vẫn là một dấu hỏi lớn khi ICC đã từng cấp lệnh bắt giữ đối với Tổng thống Vladimir Putin nhưng không thể thực hiện lệnh bắt giữ.

Tình hình xung quanh quân đội Nga ngày càng trở nên hỗn loạn. Khoảng một năm trước, Tổng thống Putin đã bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng Gerasimov làm tổng tư lệnh cuộc xâm lược Ukraine, nhưng liệu quyết định này có thành công? Tình hình thực tế xung quanh quân đội Nga lúc đó là gì?

Tháng 1 năm ngoái, Tổng thống Putin đã thực hiện một động thái bất ngờ khi bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov, người đứng đầu quân đội, làm tổng tư lệnh cuộc xâm lược Ukraine. Điều này được cho là phản ánh những khó khăn mà quân đội Nga đang gặp phải ở Ukraine và tình hình chiến sự trì trệ. Từ mùa thu năm ngoái, Nga đã phải đối mặt với cuộc phản công của quân đội Ukraine, không đạt được bất kỳ tiến bộ đáng kể nào trên chiến tuyến phía Đông, và bên trong Nga, những người theo chủ nghĩa cứng rắn dẫn đầu các nhóm lính đánh thuê đang nổi lên, khiến những lời chỉ trích nhắm vào quân đội ngày càng nhiều.

Tổng thống Putin hy vọng rằng việc bổ nhiệm Gerasimov làm tổng tư lệnh sẽ giúp cải thiện tình hình chiến sự, bao gồm cả vấn đề hậu cần, nhưng thực tế khả năng này có vẻ thấp. Các chuyên gia phân tích rằng việc bổ nhiệm Gerasimov là do Putin "sai lầm nhận thức" và tin rằng ông ta có thể đưa quân đội Nga đến chiến thắng.

Gerasimov được biết đến với tư cách là người ủng hộ "cuộc chiến tranh lai tạp" kết hợp các cuộc tấn công mạng và chiến tranh truyền thống, và được công nhận vì vai trò lãnh đạo thành công trong việc sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014 và các hoạt động quân sự của quân đội Nga ở Syria sau đó. Ông được coi là một thành viên tinh hoa quân sự từ thời Liên Xô, và khác với Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, người không có kinh nghiệm quân sự, Gerasimov đã đóng vai trò lãnh đạo quân sự thực tế.

Tuy nhiên, không có nhiều lý do để lạc quan về tương lai của Gerasimov với tư cách là tổng tư lệnh. Quân đội Nga đã bị quân đội Ukraine chiếm lại tỉnh Kharkiv phía đông vào mùa thu năm ngoái và phải rút lui khỏi khu vực Kherson phía nam. Trên chiến tuyến phía đông, họ cũng không đạt được bất kỳ thành tích đáng chú ý nào. Việc cung cấp vũ khí và đạn dược cũng không được đảm bảo, tinh thần của những người lính phải tham gia chiến đấu với thiết bị thiếu thốn đang bị suy giảm, khiến họ phải hứng chịu những lời chỉ trích trong nước. Gerasimov đã bổ nhiệm 3 người, bao gồm cả cựu Tổng tư lệnh Sergei Surovikin, làm phó tư lệnh, nhưng vai trò cụ thể của họ vẫn chưa rõ ràng.

Quân đội Nga đã phải hứng chịu thương vong lên đến 100.000 người trong điều kiện thiếu thốn về hậu cần, và khả năng cải thiện tình hình chiến sự một cách đột ngột chỉ bằng cách tái cơ cấu là rất thấp. Mặc dù vậy, việc bổ nhiệm Gerasimov làm tổng tư lệnh không phải là do tính toán chiến lược mà là do quyết định chính trị của Putin nhằm bảo vệ quân đội Nga khỏi những người theo chủ nghĩa cứng rắn đang nổi lên, những người dẫn đầu các nhóm lính đánh thuê.

Quân đội Nga đang gặp phải những khó khăn lớn hơn dự kiến ở Ukraine trong giai đoạn đầu của cuộc chiến, và nỗi lo ngại về một cuộc chiến tranh kéo dài đang gia tăng. Tình hình chiến sự của quân đội Nga không được cải thiện đáng kể kể từ khi Gerasimov được bổ nhiệm làm tổng tư lệnh, và nếu họ thất bại trong cuộc tổng tấn công sắp tới, quân đội Nga có khả năng sẽ đối mặt với một tình huống nguy hiểm hơn.