Gần đây, việc phát hiện chất nghiên cứu trị sốt rét Phellem trong thực phẩm chức năng Hồng Quế của công ty dược phẩm Kobayashi của Nhật Bản đã gây ra làn sóng dư luận lớn. Thực chất, Phellem là một chất hầu như không liên quan đến bản thân thực phẩm chức năng Hồng Quế, nhưng tranh cãi về độc tính của nó đang nóng lên.

Phellem là một hợp chất tự nhiên dạng bột màu vàng, là sản phẩm chuyển hóa của nấm mốc xanh Penicillium viticola (FKI-4410). Chất này được báo cáo lần đầu tiên vào năm 1932, nhưng nó đã thu hút sự chú ý như một ứng cử viên thuốc kháng sốt rét mới vì nó có hiệu quả diệt khuẩn mạnh đối với ký sinh trùng sốt rét kháng cloquine.

Tuy nhiên, chính Phellem lại có vấn đề nghiêm trọng. Kết quả thử nghiệm trên chuột cho thấy Phellem có độc tính mạnh đến mức tiêm dưới da 5mg/kg hai lần sẽ khiến 4/5 con chuột chết trong vòng 3 ngày. Do đó, việc phát triển thuốc từ chính Phellem đã bị dừng lại và hướng nghiên cứu chuyển sang các dẫn xuất biến đổi cấu trúc hóa học, như "tropone", "troplone", "hinokitiol", "7-hydroxytroplone".

Vậy tại sao Phellem lại được phát hiện trong thực phẩm chức năng Hồng Quế của Kobayashi? Các chuyên gia cho rằng nấm mốc tạo ra Phellem đã bị nhiễm trong quá trình sản xuất Hồng Quế. Hồng Quế trải qua hai giai đoạn lên men "chủng quốc" và "chiêu quốc", đòi hỏi quản lý nhiệt độ và độ ẩm nghiêm ngặt, và được cho rằng ô nhiễm nấm mốc bên ngoài đã xảy ra trong một trong hai giai đoạn này.

Mặt khác, vẫn còn tranh cãi về việc liệu chính Phellem có gây độc cho thận hay không. Giáo sư danh dự Inoue Shinjiro, Đại học Khoa học và Công nghệ Tokyo, chỉ ra rằng "chỉ dựa trên nội dung của bài báo về độc tính của Phellem, không thể khẳng định chắc chắn rằng nó có độc tính mạnh". Bài báo đó là một thí nghiệm tiêm Phellem cho chuột bị nhiễm sốt rét, trong đó 4 con chết nhưng ông giải thích rằng không thể khẳng định nguyên nhân chỉ do Phellem.

Ngoài ra, Giáo sư Inoue còn cho rằng cần phải xem xét độc tính từ sự tương tác giữa Phellem và các thành phần khác có trong Hồng Quế, như "monacolin". Thực tế, các trường hợp bị hại chỉ được phát hiện trong các sản phẩm Hồng Quế có hàm lượng monacolin cao, vì vậy ông chỉ ra rằng việc coi đây chỉ là vấn đề của một chất đơn lẻ Phellem là không ổn.

Cuối cùng, tranh cãi về Phellem càng nóng lên khi vấn đề thực phẩm chức năng trở nên phức tạp. Dự kiến, các thí nghiệm bổ sung sẽ tiếp tục được thực hiện để xác định độc tính của Phellem và cơ chế gây độc cho thận. Kobayashi cần nhanh chóng xác định nguyên nhân và công khai thông tin để xoa dịu nỗi lo của người dân.