Gần đây, thông tin về việc Toyota Motor mở rộng việc tái tuyển dụng cho những người từ 60 tuổi đến 70 tuổi đã tạo nên một chủ đề lớn trong xã hội Nhật Bản. Toyota đã áp dụng chế độ tái tuyển dụng cho những người đến 65 tuổi, nhưng việc tuyển dụng những người trên 65 tuổi chỉ được áp dụng ngoại lệ cho một số nhân viên nhất định. Bây giờ, họ đã mở rộng việc này và áp dụng chế độ cho phép tất cả các ngành nghề làm việc cho đến 70 tuổi.

Nitori Holdings cũng đã nhận được sự chú ý khi mở rộng giới hạn tái tuyển dụng từ 65 tuổi lên 70 tuổi kể từ tháng 7. Tuy nhiên, việc những thông tin này trở thành tin tức là hơi lạ. Bởi lẽ, theo Luật Ổn định Việc làm cho Người cao tuổi (Luật Người cao tuổi), việc "tuyển dụng tất cả những người mong muốn" đến 65 tuổi đã được bắt buộc, và kể từ khi Luật Người cao tuổi sửa đổi được ban hành vào tháng 4 năm 2021, việc đảm bảo cơ hội việc làm cho những người đến 70 tuổi đã trở thành nghĩa vụ của doanh nghiệp. Trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp lớn đã xây dựng chế độ tái tuyển dụng cho những người đến 70 tuổi sau khi luật được ban hành, Toyota có vẻ hơi chậm trễ.

Ngoài ra, trong trường hợp tái tuyển dụng thay vì gia hạn tuổi nghỉ hưu, việc chuyển từ nhân viên chính thức sang tái tuyển dụng thường dẫn đến việc chuyển sang hợp đồng lao động không thời hạn. Trong giai đoạn này, lương có thể giảm đáng kể.

Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về thực trạng "phân cực" trong cách ứng phó của các doanh nghiệp Nhật Bản đối với việc tuyển dụng người cao tuổi.

**Sau 65 tuổi, "doanh nghiệp được quyền lựa chọn"**

Mặc dù Luật Người cao tuổi quy định việc đảm bảo cơ hội việc làm cho những người đến 70 tuổi là nghĩa vụ, nhưng khác với việc "tuyển dụng tất cả những người mong muốn" đến 65 tuổi, sau 65 tuổi, doanh nghiệp có thể áp dụng một số tiêu chí nhất định để quyết định việc tái tuyển dụng. Toyota cũng đã tuyên bố rằng họ sẽ nhắm đến "những nhân viên có kiến thức và kỹ năng cao, những người mà chúng tôi mong đợi sẽ tiếp tục làm việc tại công ty". Điều này có nghĩa là, 1) phải có kiến thức và kỹ năng cao, 2) phải có nhu cầu tại công ty, nếu không đáp ứng được hai tiêu chí này thì sẽ không được tái tuyển dụng.

Mặt khác, cũng không ít doanh nghiệp lớn áp dụng nguyên tắc tái tuyển dụng tất cả những người mong muốn sau 65 tuổi nếu sức khỏe cho phép. Từ góc độ này, chế độ tái tuyển dụng đến 70 tuổi của Toyota có thể chỉ là việc tuân thủ mức tối thiểu của luật.

**Liệu có thể xem những người được tái tuyển dụng là "người đã hết thời" hay không?**

Thực trạng là nhận thức về việc tuyển dụng người cao tuổi ở xã hội Nhật Bản vẫn còn hạn chế. Đặc biệt, có những trường hợp những người được tái tuyển dụng sau khi nghỉ hưu bị coi là "người đã hết thời", điều này có thể dẫn đến việc không đánh giá đúng tiềm năng và giá trị của nguồn nhân lực cao tuổi.

Nguồn nhân lực cao tuổi có thể đóng góp rất lớn cho tổ chức dựa trên kinh nghiệm và chuyên môn phong phú, đồng thời có thể đóng vai trò là người cố vấn quý giá cho thế hệ trẻ. Doanh nghiệp cần ghi nhớ rằng việc tuyển dụng người cao tuổi giúp doanh nghiệp có được nguồn nhân lực đa dạng về độ tuổi và nâng cao sức sống của tổ chức.

Xã hội Nhật Bản sẽ ngày càng già đi trong tương lai, và việc tuyển dụng người cao tuổi sẽ trở thành một vấn đề quan trọng hơn nữa. Doanh nghiệp cần nhận thức được giá trị của nguồn nhân lực cao tuổi và nỗ lực để tận dụng tối đa khả năng của họ.